Hasta Güvenliği – Beklenmedik Olaylarda Hemşirenin Rolü

HASTA GÜVENLİĞİ BEKLENMEDİK OLAYLARDA HEMŞİRENİN ROLÜ
Hemşireler, hemşirelik alanında yapılan araştırma sonuçları ve hasta bakım kalitesine yönelik çalışmalarıyla her zaman bakımın kalitesi ile ilgilenen ve buna sahip çıkan sağlık bakım profesyonelleri olarak algılanmalıdır. Aslında her hemşire, bakımını üstlendiği kişiler için sürekli olarak bir sorumluluk almak ve uygulamak çabası içinde, önemli bir görev aldığını hissetmelidir.
Tedavilerin uygulanması ve hemşirelik becerileri konusunda yetkin olan hemşireler, buna bağlı olarak da bakım ortamı ve güvenliğinin sağlanması için sürekli çaba göstermektedirler. Günümüzde oldukça karmaşık olan sağlık bakım ortamında, hemşireler, çalıştıkları bakım ortamının hata yapmaya çok uygun olduğunu sıklıkla ifade etmektedirler. Sürekli uyanık olmaları gerekmesi nedeniyle, hemşireler çoğu zaman tam zamanında müdahale ederek olası hata ve beklenmedik olayları önlemeye çalışmaktadırlar. Çalışma ortamındaki karışıklığın artmasıyla çalışanlar ve özellikle hemşireler, bakımın yönetiminde yer alanların koordinasyonu ve yeterli iletişimi sağlamak için, yeterli eğitim ve sistem aksaklıklarına karşı, kısa zamanda güçlü bir savunmaya ihtiyaç duymaktadırlar. Yaşandığı, yansıtıldığı ve bilindiği gibi çoğu zaman hemşireler, sağlık hizmetlerinde oluşan hatalardan çoğunlukla sorumlu tutulmakta ve hatayı yapan kişiler olarak sıklıkla öne sürülmektedir.
Ciddi yaralanma ve ölümle sonuçlanan hatalar nedeniyle, olası problemlerin ve beklenmedik olayların tanımlanmasında, ön değerlendirme ve ilişkilendirme, aslında yüz yıl önce Florance Nightingale ile başlar. Florance Nightingale, risk azaltılmasında hemşireler için her zaman bir öncü olmuştur. Florance Nightingale Kırım savaşında, özellikle enfeksiyon açısından korkunç ve uygun olmayan bakım ortamlarında ölen hastaları değerlendiren, savaş alanında yaralanan ve hasta olanlar hakkında bilgi toplayan ve bu hastaların bakımının geliştirilmesi için hareket planı geliştiren bir liderdir.
Bu yüzyıldan itibaren hemşirelerin, öğrencilik dönemlerinden başlayarak hasta güvenliği kapsamında yer alan olay ve kaza ya da hata raporlarını doldurmaları gerektiği vurgulanmaktadır. Ancak, raporlama çoğu zaman hemşirelerin kendini suçlu ve yetersiz olduğunu hissettirdiğinden sıklıkla yapılmama eğiliminin olduğu bilinmektedir. Kurumların, bu konuda özellikle cezalandırma yöntemini kullanmaları, bu durumların olumlu bir öğrenme metodu olarak algılanmamasına neden olmakla birlikte çoğu zaman zarar gören kişilerin de hemşireler olduğu görülmektedir.
Ancak, özellikle ABD’de ilgili kurumlar tarafından etik kodların kullanımının bir parçası olarak ilgili sorumluluklar geliştirilmiş ve olay raporlama standartlarına odaklanan, bugün bu sorumluluğa sahip çıkmayı, olaylara karşı uyanık olmayı sağlayan standartlar ve yaklaşımlar oluşturulmuş ve uygulanmaktadır.
Joint Commission Akreditasyon komitesi yaklaşık 14yıl önce, beklenmedik olayların yönetimi politikasını geliştirmiş ve akredite olan sağlık kurumlarını bu bölümden sorumlu tutmaya başlamıştır. Bu konuda geliştirilen standartlar doğrultusunda oluşan olayların kontrol edilmesi ve gözden geçirilmesiyle hayatını kaybeden hastaların olduğu ve nedenleri ortaya çıktığında, konunun önemi gittikçe daha da önemli bir hale gelmiştir.
Halen, özellikle hasta güvenliğinin sağlanmasında beklenmedik olayların önlenmesi ve bu alanlarda gerekli iyileştirmelerin yapılması ve diğer benzer kurumlarla sonuçların ve öğrenimlerin paylaşılması için standartlar geliştirerek tanımlanan konuların yoğun olarak kök nedenlerinin ortaya konulmasını sağlamaktadır. Bu çalışmalarda hemşireler, doktorlar, eczacılar ve hasta bakımında doğrudan ya da bazen dolaylı olarak tüm çalışanların yer alması kaçınılmaz hale gelmektedir.
Günün 24 saatini hastalarla birlikte geçiren hemşireler, sağlık sistemi karmaşası içinde söz edilen beklenmedik olayların yakalanması için çaba sarf etse bile, çoğu zaman bu konuda yetersiz kalmaktadır. Bu nedenle hemşireler, hataya çok yakın oldukları alanların tanımlanmasına, azaltılmasına ya da önlenmesine yönelik tanımlanmış fırsatlara ihtiyaç duymaktadırlar.
Gösterilen tüm çabalara rağmen, sağlık sisteminde hatalar olmaya devam etmektedir. Hemşirelerin ihtiyacı, tüm diğer sağlık çalışanlarıyla birlikte hasta güvenliği sistemlerine odaklanmak, birlikte çaba göstermek ve bu süreçte etkin olarak rol oynamak, gereken desteğin alınmasını sağlamak ve bu konuda mücadeleye devam etmektir.
Biz inanıyoruz ki hemşireler, insancıl, profesyonel ve güvenli bir bakım için her zaman mücadeleye devam etmiş ve edecektir. Bunun yanı sıra, hasta güvenliğinin sağlanması kapsamında yer alabilecek beklenmedik olayların önlenmesinde mesleki olarak daha da uyanık olmaya devam edecektir. Riskleri tamamen ortadan kaldıramayız, ancak hemşireler bu konuda daha da bilinçlenerek hataların ciddi olarak azaltılmasında her zaman aktif olarak yer alacaklardır. Hemşireler, güvenli sağlık bakımında önemli bir rol oynamaktadır. Bu nedenle, bakım alanlar ve yakınları ile çalışanların maruz kalacağı risklerin önlenmesi konusunda cesaretlendirilmeli ve güvenli bakım ortamları oluşturmak için sürekli mücadele eden ve destek veren kişiler olarak mutlaka aktif olarak kullanılmalıdırlar.
Hasta Güvenliği Beklenmedik Olaylarda Hemşirenin Rolü
Zehra Alcan- Nisan 2012