Adolesan Sağlığı ”Koruyucu Hekimlik ve Erken Tanı”

ADOLESAN SAĞLIĞI KORUYUCU HEKİMLİK VE ERKEN TANI
Adolesan Sağlığı “Koruyucu Hekimlik ve Erken Tanı” ismi ile yayımlanan kitap farklı disiplinlerden 40 yazarın katılımıyla hazırlanmıştır. Güncel ve kanıta dayalı bilgilerden oluşmasına özen gösterilen kitap, özellikle aile hekimleri ve okul hekimlerine yönelik bir “rehber kitap” olarak olma özelliğini taşımaktadır.
Önsöz
Bu kitap, Türkiye İstatistik Kurumu’nun 2013 verilerine göre ülkemiz nüfusunun yaklaşık %16,77’sini oluşturan adolesanlarla her gün temas etme olanağı olan aile hekimleri ve okul hekimlerine yönelik hazırlanmıştır. Aynı zamanda bir fırsat dönemi olarak da anılan adolesan dönem, riskli davranışların tanınması ve gerekli önlemlerin alınması, erişkinlikte ortaya çıkabilecek olası birçok hastalık ya da olumsuz durumun engellenmesine yönelik davranış değişikliği oluşturulması açısından önemli bir dönemdir. Kendisine başvuranları hem sağlıklı hem de hastaların erken döneminde görme şansı olan aile hekimleri ve okul hekimlerinin bu fırsat dönemini tanımaları koruyucu hekimlik ve toplum sağlığı açısından oldukça önemlidir.
UNICEF’in Türkiye’de Çocuk ve Genç Nüfusun Durumunun Analizi 2012 raporunda Türkiye’nin çabalarım ana-çocuk ve küçük çocuk sağlığı alanlarında yoğunlaştırması nedeniyle adolesan sağlığı konusunun ihmal edildiği ileri sürülmektedir. Aynı raporda Aile hekimliği sistemine geçilmiş olmasının, farklı yaş gruplarından nüfus kesimlerinin sağlık durumlarının daha iyi izlenmesi ve gerektiğinde sağlıkla ilgili daha fazla tavsiye ve bilgi sunulması açısından bir fırsat yaratabileceği vurgulanmıştır. Ancak adolesan döneme özgü aile hekimlerine yönelik Türkçe kaynak kitap yoktur.
Bu kitapta, adolesan sağlığında koruyucu, erken tanı ve tedavi uygulamalarının kanıta dayalı ve hekimlerin günlük pratiklerinde kullanabilecekleri şekilde yer almasına özen gösterilmiştir. Kitapta geçen adolesan kavramı Dünya Sağlık Örgütünün tanımına göre 10-19 yaş arasındaki bireyleri tanımlamaktadır. “Adolesan” ya da “ergen” olarak kullanım yazarların tercihlerine bırakılmıştır.
Adolesan Sağlığı Koruyucu Hekimlik ve Erken Tanı kitabında, Dünya Sağlık Örgütü Avrupa Bölge Komitesi tarafından hazırlanan “Sağlık 21” (Health 21) Raporunda, Türkiye İstatistik Kurumu raporlarında veya konu ile ilgili özellikle ülkemizde yapılan güncel araştırmalar ile kılavuzlarda yer alan ortak sorun ve uyarılara yer verilmiştir. Bu doğrultuda, kitapta, adolesanı diğer yaş gruplarından farklı kılan biyopsilcososyal özellikler, bu dönemde sık karşılaşılan sağlık problemlerinin taranması, tanınması ile bu problemlere birinci basamak yaklaşım ve koruyucu hekimlik uygulamaları yer almaktadır. Ayrıca sağlık hizmeti sunumu sırasında bu yaş grubu ile ilgili çok sık karşılaşılan hukuki ve adli problemler ve çözümleri de kitapta yer bulmuştur.
Daha önce yaptığımız bir araştırmanın sonuçlan birinci basamakta, önlenebilir riskler açısından adolesanlarda birçok fırsatın kaçırıldığını düşündürmektedir. Birinci basamağa ve adolesan döneme özgü yeterli kaynağın olmadığı ülkemizde, kitabın, adolesan sağlığı konusunda birinci basamakta görev yapan hekimlerin ihtiyaçlarına yanıt vereceğini umuyorum.
Doç. Dr. Çiğdem APAYDIN KAYA
İstanbul, 2015